Warunkowe przedterminowe zwolnienie
Warunkowe przedterminowe zwolnienie – na czym polega i kto może skorzystać
Warunkowe przedterminowe zwolnienie polega na zwolnieniu skazanego z odbycia pozostałej części kary pozbawienia wolności pod warunkiem przestrzegania obowiązków w okresie próby. O udzieleniu decyduje sąd penitencjarny właściwy dla zakładu karnego, w którym skazany odbywa karę pozbawienia wolności.
Wniosek może złożyć sam skazany, jego obrońca, a w określonych sytuacjach także inne podmioty procesowe. Kluczowe znaczenie mają: dotychczasowe zachowanie, prognoza kryminologiczno-społeczna oraz naprawienie szkody.
Kiedy wnioskować i jakie są progi
Co do zasady, o zwolnienie można ubiegać się po odbyciu ustawowo określonej części kary. Progi są wyższe dla niektórych kategorii skazanych (np. powrót do przestępstwa). Złożenie wniosku „za wcześnie” skutkuje umorzeniem postępowania z przyczyn formalnych.
Jeżeli kara wykonywana jest w systemie dozoru elektronicznego (SDE), również można ubiegać się o zwolnienie. Kluczowe pozostaje prawidłowe liczenie odbytej części kary oraz ocena postawy skazanego w trakcie jej wykonywania.
Co bierze pod uwagę sąd
- Zachowanie w zakładzie karnym – nagrody, brak kar dyscyplinarnych, udział w programach, terapiach, nauce lub pracy.
- Naprawienie szkody – zadośćuczynienie, nawiązka, spłata odszkodowania (nawet częściowa, ale realna i udokumentowana).
- Prognoza kryminologiczno-społeczna – stabilne miejsce zamieszkania, wsparcie rodziny, oferta pracy, plan na życie po wyjściu.
- Charakter i okoliczności czynu – waga przestępstwa oraz postawa po jego popełnieniu (np. skrucha).
Na ocenę wpływają także wnioski i opinie z jednostki penitencjarnej (wychowawca, psycholog, dyrektor ZK).
Dokumenty do wniosku
Do wniosku warto dołączyć:
- Opinie z zakładu karnego – informacje o nagrodach i ewentualnych karach, opinia wychowawcy i psychologa.
- Dowody naprawienia szkody – potwierdzenia przelewów, ugody, harmonogram spłat, korespondencja z pokrzywdzonym.
- Gwarancje socjalne – deklaracja zatrudnienia, oświadczenie rodziny o zapewnieniu mieszkania, umowa najmu.
- Plan readaptacyjny – krótki, realistyczny plan pierwszych 90 dni po wyjściu (praca, terapia, kontakt z kuratorem).
- Inne zaświadczenia – udział w terapii, kursach, wolontariacie, rekomendacje.
Ważne: sam wniosek to za mało – liczy się materiał dowodowy pokazujący realną zmianę i zabezpieczenie bytowe.
Procedura przed sądem penitencjarnym
- Złożenie wniosku – za pośrednictwem administracji ZK lub bezpośrednio do sądu penitencjarnego właściwego miejscowo.
- Opinia ZK – sąd zasięga opinii z jednostki i może żądać dodatkowych informacji.
- Posiedzenie – zwykle z udziałem skazanego (stacjonarnie lub zdalnie) i obrońcy, a także z udziałem prokuratora.
- Postanowienie – sąd udziela zwolnienia (nakładając obowiązki) albo odmawia. Stronom przysługuje środek zaskarżenia w terminie ustawowym.
Okres próby i obowiązki
Po udzieleniu warunkowego przedterminowego zwolnienia skazany pozostaje w okresie próby i powinien przestrzegać nałożonych obowiązków, m.in.:
- regularny kontakt z kuratorem,
- powstrzymanie się od nadużywania alkoholu i środków odurzających,
- podjęcie pracy lub nauki,
- kontynuowanie naprawienia szkody,
- zakaz kontaktu z określonymi osobami lub przebywania w określonych miejscach.
Naruszenie obowiązków lub popełnienie przestępstwa w okresie próby może skutkować odwołaniem warunkowego zwolnienia.
Jak zwiększyć szanse
- Zacznij wcześniej – zbierz dokumenty i potwierdzenia przed „otwarciem” możliwości złożenia wniosku.
- Pokaż realną zmianę – nagrody, brak kar, udział w terapii i pracy w ZK.
- Naprawiaj szkodę – nawet częściowo, ale konsekwentnie i z dowodami wpłat.
- Miej plan – adres, praca, wsparcie rodziny, opieka specjalistów; dołącz pisemne deklaracje.
- Przygotuj się do posiedzenia – przećwicz odpowiedzi na pytania sądu, wyjaśnij dotychczasowe trudności.
- Skorzystaj z pomocy obrońcy – profesjonalne przygotowanie wniosku i reprezentacja zmniejszają ryzyko błędów.
Zobacz też: przerwa w karze, dozór elektroniczny (SDE), sprawy karne.
FAQ – najczęstsze pytania
Czy mogę składać wniosek kilka razy?
Tak. Po odmowie można złożyć wniosek ponownie. Warto wzmocnić wniosek nowymi dowodami (np. kolejne wpłaty, nowe opinie, potwierdzenia pracy).
Czy spłata szkody jest obowiązkowa?
Nie zawsze w pełnym zakresie, ale ma duże znaczenie dla pozytywnej prognozy. Każda realna, udokumentowana spłata działa na korzyść skazanego.
Czy oferta pracy zwiększa szanse?
Zdecydowanie tak. Najlepiej dołączyć pisemne potwierdzenie od pracodawcy z opisem stanowiska i terminem rozpoczęcia – tzw. promesa zatrudnienia.
Co grozi za złamanie warunków?
Sąd może odwołać warunkowe przedterminowe zwolnienie i zarządzić powrót do wykonywania pozostałej części kary.
Potrzebujesz wsparcia w sprawie warunkowego zwolnienia?
Każda sprawa jest inna. Pomagamy przygotować kompletny wniosek, zebrać dokumenty i reprezentujemy na posiedzeniu sądu penitencjarnego. Skontaktuj się: Adwokat karny Kielce lub umów konsultację.
Materiał ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej w konkretnej sprawie.
